بخش نخست | حوزه علمیه در سالی که گذشت

همانطور که سال 1403 سرشار از تحولات ملی و منطقه‌ای و بین المللی بود در حوزه علمیه نیز اتفاقات زیادی رخ داد و تحولات مختلفی ایجاد شد. ابتدای سال گذشته و همزمان با ماه مبارک رمضان حمله ای از سوی رژیم صهیونیستی به سفارت ایران در دمشق صورت گرفت که از سوی جمهوری اسلامی ایران محکوم شد و حوزویان از همان ابتدا با محکومیت این اقدام خصمانه از تصمیم جمهوری اسلامی برای برخورد با رژیم غاصب حمایت کردند. عملیات وعده صادق با خطبه به‌یادماندنی رهبر معظم انقلاب در عید فطر قوت گرفت و در شبانگاه 25 فروردین ماه و بامداد 26 عملیاتی شد.

اولین تجمع حوزویان در 1403 در 26 فروردین با اعلام حمایت قاطع حوزه های علمیه از اقدام نظام جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران انقلاب و شکرانه عملیات وعده صادق برگزار شد. آیت الله اعرافی سخنران این مراسم بود و با آفرین به نیروهای مسلح جمهوری اسلامی انجام این عملیات حق جمهوری اسلامی در دفاع از خود و مطابق با قوانین بین المللی دانست.

قتل معاون مدرسه علمیه در ماهشهر

یکی از اتفاقات تلخ سال گذشته قتل یکی از اساتید حوزه علمیه در ماهشهر بود که در شبانگاه ماه مبارک رمضان همزمان با ایام تعطیلی سال نو توسط یک سارق صورت گرفت. حجت الاسلام حمزه اکرمی با خودروی شخصی خود اقدام به مسافرکشی از طریق تاکسی های اینترنتی می کرد که یک سارق، پس از انجام سرقت خود دست به قتل زد و پس از مواجهه با جسد خونین این روحانی و انتشار خبر این قتل پیگیری های پلیس شروع و در همان ماه فروردین قاتل در شهرستان بوشهر دستگیر شد و انگیزه خود از قتل را سرقت معرفی کرد. این خبر تلخ شاهدی بر معیشت تنگ اساتید و طلاب داشت و نشان داد بسیاری ناچارند برای تأمین معیشت خود در تاریکی شب با ماشین خود کار کنند و گرفتار یک فرد آسیب زده می شوند که چشمش پراید یک شهروند دیگر را گرفته است و خانواده ای را به چندرغاز یتیم می کند.

این اتفاق واکنش های مختلفی داشت و از مدیریت حوزه تا جامعه مدرسین حوزه علمیه قم خواستار پیگیری شدند تا قاتل پیدا شود و به سزای اعمالش برسد. در بین طلاب و کانال های حوزوی نیز نوشته های زیادر این خصوص منتشر شد که یکی از کانال های حوزوی سرشناس نوشت: «راستی برادرجان؛ چرا جامعه غوغاسالار ما که برای درگذشت یک خواننده یا یک هنرپیشه بر اثر بیماری، از کاه کوه می‌سازد و گاه زمین و زمان را به هم می‌دوزد، در مرگ تو سکوت کرد؟! مرگ تو که عادی هم نبود! قتل بود و سرب داغ و خونی که در ماه رمضان و در حین مسافرکشی بر زمین ریخته بود! تو مگر ۱۵ سال معاون‌پژوهشی حوزه نبودی برادر؟ با خود فکر می‌کنم اگر یک استاد دانشگاه با این سابقه مسافرکشی می‌کرد و جان بر سر تأمین‌ معیشت خود و زن و بچه‌اش می‌گذشت، ما چه می‌کردیم؟!»

شهادت تلخ رئیس جمهور

عصر 30 اردیبهشت در جلسه شورای سیاست گذاری همایش کتاب حوزه که با حضور آیت الله اعرافی برگزار و حجت الاسلام والمسلمین ایزدهی به جای حجت الاسلام والمسلمین جزایری مسئولیت دبیری همایش کتاب سال حوزه را متقبل شد، خبرنگاران آن جلسه پیگیر اخبار یافتن هواپیمای رئیس جمهور شدند. از عصر همان روز و در دل شب جلسات دعا و استغاثه در مدارس علمیه قم و محافل دیگر شهر قم برای سلامتی آیت الله سیدابراهیم رئیسی و همراهان وی برگزار شد اما ناباورانه در صبح روز 31 اردیبهشت 1403 خبر شهادت آیت الله رئیسی و 7 نفر دیگر از سرنشینان بالگرد منتشر شد. آیت الله آل هاشم امام جمعه تبریز از دیگر دانش آموختگان و ملبسین حوزه علمیه بود که در این پرواز حاضر بود و با بال شهادت پرواز کرد.

حوزه علمیه قم که 10 روز قبل از این شهادت میزبان آیت الله رئیسی طی یک سفر استانی بود، مراسمات مختلفی در یادبود آن مرحوم برگزار کرد و حضرات آیات نوری همدانی و سبحانی در حاشیه تشییع شلوغ و باشکوه شهدای جمهور در قم، بر تابوت رئیس جمهور شهید حاضر شده و برای روح آن مرحوم فاتحه ای قرائت کردند.

سفرهای مدیر حوزه های علمیه؛ مقصد اول روسیه

آیت الله اعرافی مدیر حوزه های علمیه، پس از سفر به واتیکان در سال 1401 و سفر به نجف اشرف در سال 1402، به دعوت رسمی مفتی و رئیس اداره مسلمانان روسیه، با هدف تبادل نظر با علما و اندیشمندان مسلمان و ارتقای دیپلماسی علمایی و شرکت در پنجمین اجلاسیه علمای اوراسیا بامداد یکشنبه ۳۱ تیرماه ۱۴۰۳ عازم این کشور شد. آیت الله اعرافی که سابقه ای طولانی در جامعه المصطفی دارد اهمیت تعامل بین المللی و ارتباط با نهادهای دینی سایر کشورها را به خوبی می داند و در همین راستا در حاشیه اجلاس علمای ارشد کشورهای بریکس و اوراسیا با عنوان دقیق «جاده معنوی ابریشم: معنای ارزش‌های دینی در فضای اوراسیا بزرگ» شرکت کرد.

عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه در سخنان خود با عنوان آشنایی با نگره معنویت اسلامی درباره نقش معنویت در تعاملات و روابط بین کشورها سخن گفت.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه سخنان خود گفت نظریه معنویت از یک سو در دنیای باطن انسان و از سوی دیگر در نظریه‌های مرتبط با دنیای بیرونی مانند توحید نبوت و ولایت آخرت و معاد تجسم یافته است.

آیت الله اعرافی در سفر خود به روسیه با ریاست مجلس دومای این کشور نیز به گفت‌وگو پرداخت و از مواضع روسیه در مسئله فلسطین تشکر کرد.

مدیر حوزه های علمیه با اشاره به قرائت لیبرال و قرائت متحجرانه از اسلام این دو قرائت را نفی کرد و انقلاب ایران قرائتی سوم از اسلام دانست.

آیت الله اعرافی همچنین در دیدار با ایران شناسان و اسلام شناسان روسیه که به میزبانی رایزنی فرهنگی ایران در مسکو برگزار شد، افزود: آنچه که در دهه‌های اخیر در حوزه‌ علمیه قم رقم خورده است، پیشرفت خوب در مرزهای علوم اسلامی است. این توسعه به دلیل پرسش‌های جدید در دنیای معاصر از اسلام است و همین‌طور به دلیل توسعه روش‌ها و منابع تحقیق در علوم انسانی می باشد. یک نمونه‌اش هم روش‌هایی است که در شرق‌شناسی ها و اسلام‌شناسی‌ توسط دیگران انجام شده است. 

تبیین راهبردهای کلان حوزه های علمیه در مشهد

اجلاسیه تبیین راهبردها و برنامه های کلان حوزه های علمیه 18 مرداد با حضور آیت الله اعرافی مدیر حوزه های علمیه، اعضای شورای عالی و معاونین مرکز مدیریت در مشهد مقدس برگزار شد. از این اجلاسیه که با حضور گسترده مدیران و مسئولین حوزه های علمیه برگزار شد، بیش از این خبری منتشر نشده است اما تغییرات اختیاری کتب درسی و همچنین تغییر در اعضای شورای عالی پس از چنین جلسه ای شکل گرفت.

مراسم آغاز سال تحصیلی حوز های علمیه در 17 شهریور 1403 در سالن همایش های مدرسه عالی دارالشفا با استقبال اساتید حوزه هیای علمیه برگزار شد. آیت‌الله اعرافی با اشاره به آغاز فعالیت‌های تحولی حوزه در چارچوب اسناد و برنامه‌های پنج‌ساله، بر وجود منظومه‌ی فکری برای حال و آینده، هرچند ناقص، مبتنی بر تجربیات گذشته تاکید نمود. وی توسعه مرزهای علوم انسانی و تقویت تولیدات فقهی، فلسفی، حدیثی و تفسیری معطوف به آن را از جمله سیاست‌های محوری این طرح‌ها برشمرد و ضرورت تحول در علوم پایه حوزوی برای سطوح عالی دانش را یادآور شد. ایشان همچنین با تاکید بر اهمیت به رسمیت شناختن سایر دانش‌های حوزوی در کنار فقه و اصول، دستور دادند دروس فلسفی اجتهادی نیز به عنوان دروس خارج، ارزش و رسمیت یابند.

ادامه دارد...